Archiwum aktualności lata 2011 - 2020

Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach Oddział Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku

1 maja – 20 września 2016

  Wystawa „U rymarza, cieśli, kołodzieja” ukazuje pracę dawnych wiejskich rzemieślników związanych ze sobą surowcem i często współpracujących.

  Pierwsza część ekspozycji ukazuje warsztat kołodzieja, nazywanego też stelmachem. Zgromadzono tutaj wszelkie narzędzia i urządzenia, których używał kołodziej. Jest tokarka do toczenia piast, radsztok do składania kół, dłuta, wiertła, strugi, kołodziejskie cyrkle i smigi do rysowania dzwonów na koła, ogromne świdry łyżkowe do osadzania wewnątrz piasty buksów, czyli żelaznych obrączek, które pełniły rolę łożyska. Są też zgromadzone wyroby kołodziejskie. Są różnej wielkości koła, w tym ponad metrowej średnicy koła do beczkowozu. Są też wózki, taczki, przodek do pługa. A także inne wyroby, ponieważ kołodziej, jako rzemieślnik posiadający umiejętność gięcia drewna wykonywał też często kołyski, konie na biegunach, części chomąt.

  Z warsztatem kołodzieja sąsiaduje warsztat rymarza, który zajmował się głównie szyciem uprzęży, a do wykonania chomąta potrzebował czasem kleszczyn, które zamawiał
u kołodzieja lub stolarza. W warsztacie rymarskim można zobaczyć ręczne narzędzia: noże do krojenia skór, szydła do szycia, dziurkacze i radełka, jest tu stara kobyłka rymarska
z wymiennymi imadłami do szycia, ale jest też maszyna do szycia skóry, której wynalazek znacznie usprawnił pracę tego rzemieślnika. Można tu tez zobaczyć różnego rodzaju uprzęże, zwłaszcza chomąta. Jest kilka rodzajów chomąt i jarzm dla bydła pociągowego i różnego rodzaju chomąta dla koni: chomąto typu angielskiego, rosyjskiego, śląskiego. A największe wrażenie robi bogato zdobiona paradna uprząż krakowska.

Cieśle, jako rzemieślnicy pracujący „w terenie” z natury rzeczy nie mieli swych warsztatów. Był to zawód często wędrowny a warsztat cieśla nosił ze sobą w postaci zestawu narzędzi
i wiedzy w głowie, która pozwalała mu bez papierowych planów obliczyć i zaplanować konstrukcję budynku. Wystawa ukazuje zestaw ciesielskich narzędzi: topory, siekiery, cieślice, strugi, piły, cyrkle i miary.

  Cieśla, jeśli nie był rzemieślnikiem wędrującym, to często był również stolarzem. Wiejskie stolarstwo narodziło się stosunkowo późno, to rzemiosło jedno z najmłodszych na wsi, bo związane ze zwiększeniem możliwości nabywczych chłopów, co nastąpiło dopiero po uwłaszczeniu chłopów, czyli od połowy XIX wieku. Na ekspozycji odtworzony został warsztat stolarski ze wszystkim narzędziami a także ukazane przykładowe wyroby. Są tu skrzynie posagowe, meble wiejskie o najdawniejszej historii, zydle, ławka, kołyski. A także meble, które wchodziły w użycie na wsi dopiero na początku XX wieku jak kredens Czy różnego rodzaju szafy i szafki.

  Wszystkie części wystawy zawierają również materiał ikonograficzny w postaci archiwalnych fotografii oraz rysunków przedstawiających najważniejsze zagadnienia, na przykład anatomię koła i wozu czy też składowe uprzęży szorowej i chomątowej. ciekawym uzupełnieniem jest również możliwość obejrzenia archiwalnych filmów z 1936 roku ukazujących wyrób drewnianych sapogów oraz toczenie drewnianych elementów.

  Wystawa ze zbiorów:

Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie

Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

Muzeum Rolnictwa im. ks. Kazimierza Kluka w Ciechanowcu

Muzeum Ziemi Puckiej w Pucku

Muzeum Pomorza Środkowego w Slupsku

fotografie archiwalne ze zbiorów:

Archiwum Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie

Archiwum Instytutu Etnologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu