Anna, Marta, Alfred. Opowieść o pomorskim dzieciństwie
- czas i miejsce: 08.07.2007 r. Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach
- autor scenariusza i aranżacja: Violetta Tkacz-Laskowska
Wystawa koncentruje się na opowieści o pomorskim dzieciństwie z okresu przed II wojną światową, której zakończenie przyniosło wielkie zmiany na mapie politycznej świata i w sytuacji ludnościowej Pomorza. Zgromadzone na niej eksponaty prezentują kolejne etapy dzieciństwa: narodziny i okres niemowlęcy, czas dziecięcych zabaw, i wreszcie okres starszego dzieciństwa kiedy dzieci podejmowały już gospodarskie obowiązki oraz spełniały obowiązek szkolny. Wystawa zbudowana jest z różnorodnych eksponatów: mebli, zabawek, ubranek i pościeli, sprzętów szkolnych a także akcesoriów obrzędowych. Większość eksponatów pochodzi z okresu od końca XIX wieku do lat 30 XX wieku. Mimo tego znaleźć można tu pewną ilość obiektów, które powstały dużo później. Są to przede wszystkim zabawki na patykach (kółko-tyrkocz, karuzele, kaczka-klepok) oraz fujarki pochodzące z ośrodka rzeszowskiego a także żywieckie koniki na kółeczkach. Jest to grupa zabawek, które potraktowałam jako kopie wcześniejszych. Zabawki takie wykonywane były w ośrodkach zabawkarskich na południu Polski od połowy XIX w. do czasów współczesnych według tych samych wzorów, kolorystyki i zdobienia. Trafiały one na Kaszuby wraz z wędrownymi handlarzami i, kupowane na jarmarkach lub tylko tam widziane, stawały się wzorem do naśladowania. Poza tym na wystawie znajdują się pojedyncze zabawki wykonane w latach 50 i 60 XX wieku przez ludzi, którzy wykonywali zabawki już w latach 20. XX wieku. Przyjmując założenie, że stosowali te same materiały i technikę co przed II wojną światową, przedmioty te potraktować można jako kontynuację ich pracy. Podobnie rzecz się ma z kilkoma sztukami odzieży niemowlęcej, które wprawdzie uszyto w latach 60 XX, ale z tych samych materiałów i w ten sam sposób jak robiono to i pięćdziesiąt lat wcześniej. Dla wypełnienia opowieści o pomorskim dzieciństwie wykonaliśmy w Muzeum Wsi Słowińskiej również kopie zabawek nie zachowanych w muzeach a opisywanych w literaturze. Są to łuki, proce, zabawki z sitowia, rożki z kory, lalki – szmacianki. Przedmioty te, z natury nietrwałe, niewielkie miały szanse trafić na muzealne inwentarze a są przecież bardzo ważne dla pełnego obrazu dzieciństwa pierwszych czterech dekad XX wieku.
Bardzo ważnym elementem wystawy są powiększone kopie archiwalnych zdjęć. Nie wszystkie z tych zdjęć są dokładnie datowane i opisane. Najstarsze wykonane zostały w 1893 roku, większość pochodzi z lat międzywojennych. Część zdjęć jest autorstwa Władysława Baranowskiego z Cieszenia. O nich wiadomo tylko tyle, że wykonywał je od lat 30. do 50. XX wieku i że robione były w powiecie kartuskim.
Do wystawy wydany został katalog zawierający opis poszczególnych etapów dzieciństwa – narodziny, chrzest, okres niemowlęcy, wczesne dzieciństwo, okres szkolny, dziecko w życiu społecznym oraz spis eksponatów prezentowanych na wystawie i zdjęcia części z nich.
Powstanie wystawy możliwe było dzięki wypożyczonym eksponatom ze zbiorów:
- Muzeum Narodowego , Odział Etnografii w Gdańsku
- Muzeum Narodowego w Szczecinie
- Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego w Bytowie
- Muzeum w Koszalinie
- Muzeum Ziemi Puckiej w Pucku
- Muzeum Etnograficznego im. Marii Zaborowskiej-Prüfferowej w Toruniu
- Muzeum Parku Etnograficznego im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich
- Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku
