Pyrzyczanie, Jamneńczycy, Kaszubi
- czas i miejsce: 17.VII – IX.2005, Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach
- aranżacja, scenariusz: Violetta Tkacz-Laskowska
Jest to wystawa ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Narodowego w Szczecinie, Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego w Bytowie, Muzeum w Koszalinie, Muzeum Ziemi Puckiej w Pucku i Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Gromadzi przedmioty kultury materialnej trzech XIX-wiecznych grup etnicznych, zamieszkujących ówczesne tereny Pomorza: Pyrzyczan, zajmujących ziemie położone na południowy wschód od Szczecina, Jamneńczyków, zamieszkujących okolice jeziora Jamno koło Koszalina, i Kaszubów, dużej grupy, z własnym językiem i zróżnicowanymi odrębnościami lokalnymi, według wielu naukowców, zajmującej ongiś tereny całego Pomorza.
Scenariusz wystawy zakłada pokazanie cech znamiennych dla każdej z tych kultur: od architektury po przedmioty codziennego użytku, i elementy strojów. Zobaczyć zatem można archiwalne zdjęcia zagród, z charakterystycznym dla danej grupy układem budynków, meble, które były wyposażeniem izb, naczynia, zawartość skrzyń, a nawet zabawki.
Eksponowane łóżka, kredensy, szafy, szafki, stoły, zydle i krzesła pokazują charakterystyczne dla każdej kultury kształty, wzory, malatury (bądź ich brak), rzeźbienia. Naczynia i przedmioty codziennego użytku, dobrano w taki sposób, by pokazać specyfikę ich zastosowania, rodzaje materiałów stosowanych w danej kulturze do ich wykonania, charakterystyczne formy i zdobienia. Niektóre sprzęty mają wskazać na zajęcia charakteryzujące daną grupę etniczną. Pyrzyczanie, np. słynęli z tkactwa, stąd wśród ich sprzętów narzędzia do obróbki włókna: cierlica, kołowrotek ze zdobioną przęślicą, którą panna młoda dostawała w posagu, przepustnice i deseczki tkackie, które były mile widzianym podarunkiem dla panny młodej od narzeczonego. W części poświęconej Kaszubom prezentuje się zaś sprzęt rybacki: ościenie, sieci, kosze do noszenia ryb, wierszę do raków, itp., rybołówstwo było bowiem jednym z podstawowych źródeł ich utrzymania. Nie brakuje też pięknych haftowanych serwet, przy których kobiety kaszubskie spędzały wolne chwile.
Brak niestety w zbiorach pomorskich muzeów kompletnego stroju czy ubioru charakterystycznego dla każdej z prezentowanych grup kulturowych. Ich istnienie udokumentowane jest na wystawie rycinami, archiwalnymi zdjęciami, rysunkowymi rekonstrukcjami, a te uzupełnione elementami tych strojów.
Przedmioty budujące wystawę i sposób ich wyeksponowania dają zatem zwiedzającemu ogólny obraz kultury trzech pomorskich grup etnicznych: Pyrzyczan, Jamneńczyków i Kaszubów.
/opracowała Gabriela Włodarska, lipiec 2005/
